Hiện nay có một số phần mềm theo dõi hoạt động máy tính được người sử dụng lao động cài vào máy tính rồi giao cho người nhân viên sử dụng, những phần mềm này có tính năng theo dõi qua tin nhắn, kiểm soát từng ứng dụng.

Nhiều nội dung tin nhắn trao đổi giữa những người lao động phàn nàn về công ty, về quy chế quản lý đã bị người sử dụng lao động thu thập, thậm chí được sử dụng để xác định hành vi vi phạm kỷ luật lao động. Việc làm trên của người sử dụng lao động có hợp pháp hay không?

Luật sư Quách Thành Lực (Giám đốc Công ty Luật TNHH LSX) cho biết, Điều 38 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định quyền về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình có nêu:

“1. Đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình là bất khả xâm phạm và được pháp luật bảo vệ.

2. Việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân phải được người đó đồng ý, việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến bí mật gia đình phải được các thành viên gia đình đồng ý, trừ trường hợp luật có quy định khác.

3. Thư tín, điện thoại, điện tín, cơ sở dữ liệu điện tử và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của cá nhân được bảo đảm an toàn và bí mật.

Việc bóc mở, kiểm soát, thu giữ thư tín, điện thoại, điện tín, cơ sở dữ liệu điện tử và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác chỉ được thực hiện trong trường hợp luật quy định”.

Khoản 3 Điều 12 Luật Viễn thông nghiêm cấm hành vi thu trộm, nghe trộm, xem trộm thông tin trên mạng viễn thông; trộm cắp, sử dụng trái phép tài nguyên viễn thông, mật khẩu, khóa mật mã và thông tin riêng của tổ chức, cá nhân khác.

Do vậy nếu người sử dụng lao động không thông báo công khai việc máy tính được trang bị cho mình có cài phần mềm giám sát; nội quy lao động không quy định việc này thì việc thu thập tin nhắn của người lao động được xác định là hành vi vi phạm quyền riêng tư, xâm phạm Thư tín, điện thoại, điện tín, cơ sở dữ liệu điện tử.

Điều 93 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định: Chứng cứ trong vụ việc dân sự là những gì có thật được đương sự và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác giao nộp, xuất trình cho Tòa án trong quá trình tố tụng hoặc do Tòa án thu thập được theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định và được Tòa án sử dụng làm căn cứ để xác định các tình tiết khách quan của vụ án cũng như xác định yêu cầu hay sự phản đối của đương sự là có căn cứ và hợp pháp.

Nếu chứng cứ được thu thập trái pháp luật, thuộc trường vi phạm điều cấm của pháp luật thì không thể sử dụng làm căn cứ xác định các tình tiết khách quan của vụ việc xử lý kỷ luật lao động.